Nowe zasady wydawania świadectw pracy

W dniu 21 marca 2011 r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy, wprowadzająca m.in. nowe zasady wydawania świadectw pracy pracownikom zatrudnianym u tego samego pracodawcy na podstawie różnych, kolejno nawiązywanych umów terminowych – na okres próbny, na czas wykonania określonej pracy, na czas określony.

Dotychczas w takich przypadkach obowiązywała zasada, iż pracodawca nie ma obowiązku wydawania świadectwa pracy po zakończonej umowie terminowej, jeżeli bezpośrednio po niej nawiązuje kolejną umowę o pracę. Świadectwo należało wydać w momencie, gdy więź prawna pomiędzy stronami ustawała całkowicie, względnie na żądanie pracownika.

Obecnie wprowadzono zasadę dokumentowania świadectwem pracy umów o pracę w okresie 24 miesięcy, licząc od daty nawiązania pierwszej z nich – stanowią o tym przepisy art. 97 § 1 ze znaczkiem 1 do 3 Kodeksu pracy:

§ 1¹. Jeżeli pracownik pozostaje w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy na podstawie umowy o pracę na okres próbny, umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy, pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy obejmujące zakończone okresy zatrudnienia na podstawie takich umów, zawartych w okresie 24 miesięcy, poczynając od zawarcia pierwszej z tych umów.

§ 1². Świadectwo pracy wydaje się w dniu upływu terminu, o którym mowa w § 11. Jeżeli jednak rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę nawiązanej przed upływem 24 miesięcy przypada po upływie tego terminu, świadectwo pracy wydaje się w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia takiej umowy o pracę.

§ 1³. Pracownik, o którym mowa w § 11, może w każdym czasie żądać wydania świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem każdej umowy o pracę wymienionej w tym przepisie lub świadectwa pracy dotyczącego łącznego okresu zatrudnienia na podstawie takich umów, przypadającego przed zgłoszeniem żądania wydania świadectwa pracy. Pracodawca jest obowiązany wydać świadectwo pracy w ciągu 7 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku pracownika.

Wątpliwości może budzić interpretacja § 1² zdanie pierwsze – czy w każdym przypadku terminem wydania świadectwa pracy jest upływ 24 miesięcy od daty zawarcia pierwszej umowy o pracę? Moim zdaniem nie dotyczy to przypadków, kiedy łączny okres zatrudnienia jest krótszy niż 24 miesiące, na przykład pracownik zatrudnia się na dwutygodniową umowę na okres próbny, następnie na dwutygodniową umowę na wykonanie określonej pracy, a następnie na sześciomiesięczną umowę na czas określony. Łączny okres zatrudnienia w takim przypadku, liczony od daty zawarcia pierwszej umowy, wynosi 7 miesięcy. W takim przypadku pracodawca powinien udokumentować pracownikowi zatrudnienie świadectwem pracy niezwłocznie po zakończeniu ostatniej umowy. Wskazany przepis dotyczy sytuacji, gdy pracownik jest zatrudniony u jednego pracodawcy dłużej niż 24 miesiące („jeżeli pracownik pozostaje w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy”), na podstawie kolejnych umów terminowych różnego rodzaju (próbna, na wykonanie określonej pracy, na czas określony). W takiej sytuacji dotychczas pracodawca nie musiał wydawać świadectwa pracy po zakończonych okresach pracy, nawet jeżeli trwałoby to wiele lat. Teraz wprowadzono zasadę, że pracodawca powinien potwierdzić świadectwem okresy pracy zakończone w terminie 24 miesięcy od daty pierwszego zatrudnienia, nawet jeżeli pracownik dalej u niego pracuje. Nie oznacza to natomiast, iż wystawienie świadectwa pracy może być „odroczone” do 24 miesięcy, jeżeli zatrudnienie ustanie wcześniej.

Termin 24 miesięcy nie dotyczy przypadków, gdy przed jego upływem zawarto nową umowę (terminową, czego nie wskazuje expressis verbis § 1², lecz co wynika z systematyki przepisów), której termin wygaśnięcia lub rozwiązania przypada po upływie 24-miesięcznego terminu. Wówczas świadectwo pracy należy wydać w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia takiej umowy.

            Wszystkie powyższe zasady mogą być modyfikowane żądaniem pracownika wydania świadectwa pracy osobno co do każdej umowy terminowej lub świadectwa dotyczącego „łącznego okresu zatrudnienia na podstawie takich umów, przypadającego przed zgłoszeniem żądania wydania świadectwa pracy” – takiemu żądaniu pracodawca ma obowiązek zadośćuczynić w terminie 7 dni. Powstaje wątpliwość, czy świadectwo pracy wydane na takie żądanie ma obejmować także okres zatrudnienia przypadający przed datą zgłoszenia żądania, na podstawie umowy, która wciąż trwa? Choć literalne brzmienie przepisu zdaje się na to wskazywać (mowa o „łącznym okresie zatrudnienia”, bez powołania się na okoliczność rozwiązania lub wygaśnięcia umowy, jak w zdaniu przed łącznikiem „lub”), to jednak podstawowa zasada wiąże obowiązek wydania świadectwa pracy z ustaniem stosunku pracy lub w każdym razie ustaniem umowy, na podstawie której jest on nawiązany. Stąd też uzasadnione jest przyjęcie interpretacji, że żądanie wydania świadectwa dotyczyć może tylko umów zakończonych – każdej z osobna lub łącznego okresu obejmującego zakończone umowy.

Jeżeli chcesz zadać pytanie na temat publikacji, masz wątpliwości - skorzystaj z  formularza kontaktowego