Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie święta w sobotę

W dniu 2 października 2012 r. Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył wniosek NSZZ „Solidarność” o zbadanie zgodności z Konstytucją art. 130 § 2¹ Kodeksu pracy, który został dodany nowelizacją z dnia 24.09.2010 r. (wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.)

Przepis ten zmodyfikował zasadę rozliczania czasu pracy w związku z dniami świątecznymi, wyrażoną w § 2: „każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin”. Zgodnie z zakwestionowanym  § 2¹ „Jeżeli zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy święto przypada w dniu wolnym od pracy, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, to nie obniża ono wymiaru czasu pracy”.

NSZZ „Solidarność” zakwestionowała konstytucyjność przepisu, wskazując, iż powoduje on nierówne traktowanie pracowników, nadto stwarza pole do nadużyć ze strony pracodawców, mogących tak manipulować grafikiem pracy (gdyż to pracodawca decyduje, które z pięciu dni tygodnia będą u niego dniami roboczymi), aby „grafikowe” dni wolne w jak największej części pokrywały się z dniami świątecznymi.

Trybunał Konstytucyjny podzielił przedstawione wątpliwości i orzekł, iż art. 130 § 2¹ jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Orzeczenie Trybunału oznacza powrót do wcześniej obowiązującej zasady, iż każde święto przypadające w dniu innym niż niedziela obniża wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym o 8 godzin – czyli w praktyce, za takie święto pracownik powinien „odebrać” wolny dzień w innym terminie. Należy jednak zauważyć, że z przepisu art. 130 § 2 k.p. wcale nie wynika, iż to obniżenie wymiaru czasu pracy musi nastąpić w jednym dniu. Tak więc, o ile ratio legis art. 130 § 2 k.p. ma polegać na naturalnej restytucji wolnego dnia świątecznego, to wymagałby on uzupełnienia i sprecyzowania w takim właśnie kierunku. W obecnym stanie prawnym można sobie wyobrazić, że pracodawca „oddaje” pracownikowi te 8 godzin na przykład skracając mu dniówkę o jedną godzinę przez 8 dni roboczych w okresie rozliczeniowym.

Komunikat prasowy Trybunału Konstytucyjnego po rozprawie dotyczącej zasad ustalania wymiaru pracy pracownika w okresie rozliczeniowym, w którym święto przypada na dzień wolny od pracy. »