W faktycznym pożyciu mogą pozostawać także osoby tej samej płci

W uchwale z dnia 28 listopada 2012 r. (III CZP 65/12) Sąd Najwyższy orzekł, że „osobą faktycznie pozostającą we wspólnym pożyciu z najemcą - w rozumieniu art. 691 § 1 k.c. - jest osoba połączona z najemcą więzią uczuciową, fizyczną i gospodarczą; także osoba tej samej płci.”

Art. 691 Kodeksu cywilnego reguluje kwestię wstąpienia w stosunek najmu po śmierci najemcy – zgodnie z dyspozycją § 1, w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą.

Pomimo że przepis nie przesądza w sposób pozytywny, iż chodzić może wyłącznie o osobę przeciwnej płci, taka wykładnia była dotąd przyjmowana powszechnie, jako wyraz „tradycyjnego” światopoglądu, nie dopuszczającego przyznawania uprawnień parom homoseksualnym. Taka praktyka polskich sądów uważana była za godzącą w prawa człowieka.

Sprawa zakończona uchwałą Sądu Najwyższego dotyczyła osoby, której odmówiono wstąpienia w stosunek najmu do śmierci najemcy z tego powodu, iż wnioskujący był tej samej płci. Wystąpił on do sądu powszechnego o ustalenie istnienia stosunku najmu, jednak jego powództwo oddalono, gdyż sąd warszawski uznał, iż w art. 691 § 1 k.c. mowa wyłącznie o faktycznym pożyciu osób różnej płci. Sprawą zainteresowała się Helsińska Fundacja Praw Człowieka, której działanie wpłynęło na to, że warszawski Sąd Okręgowy skierował zapytanie prawne do Sądu Najwyższego.